Kansarka: Xanuunka Qarnigan
Waa maxay Kansar?
Kansarku waa cudur halis ah oo ka dhasha markay unugyada jirka billaabaan inay si aan xakameysneyn u koraan una qeybsamaan. Unugyadani waxay samayn karaan buro (tumor), waxayna ku faafi karaan qeybaha kale ee jirka iyagoo dhaawacaya unugyada caadiga ah.
Noocyada Kansarka ugu badan
Kansar waxaa jira in ka badan 100 nooc, laakiin kuwa ugu badan waxaa ka mid ah:
Kansarka Naasaha (Breast Cancer)
Kansarka Xubinta Taranka (Cervical/Prostate Cancer)
Kansarka Caloosha iyo Mindhicirada
Kansarka Sambabada (Lung Cancer)
Kansarka Dhiigga (Leukemia)
Sababaha Kansarka Keena
Waxaa jira sababaha badan oo keeni kara kansar, kuwaasoo ay ka mid yihiin:
Dabeecadaha nolosha (sida sigaarka, cabitaanka khamriga, cunto aan caafimaad lahayn)
Isbeddellada hiddo-sideyaasha (genetics)
Dhibaatooyinka deegaanka (sida sunta kiimikada)
Caabuqyada sida HPV, Hepatitis B & C, iyo HIV
Astaamaha Kansarka
Kansarku wuxuu leeyahay astaamo kala duwan iyadoo ku xiran nooca uu yahay, laakiin calaamadaha guud waxaa ka mid ah:
Daal joogto ah
Miisaan lumis aan sabab lahayn
Finan, burooyin ama nabaro aan bogsan
Dhiig bax aan caadi ahayn (sida dhiig ka yimaada saxarada ama kaadi)
Daaweynta Kansarka
Daaweynta kansarka waxay ku xiran tahay nooca kansarka, heerka uu marayo, iyo caafimaadka guud ee bukaanka. Hababka ugu waaweyn ee daaweynta waxaa ka mid ah:
Qalliin (Surgery)
Raajo (Radiation Therapy)
Kiimiko (Chemotherapy)
Dawooyinka ka hortagga kansarka (Targeted Therapy & Immunotherapy)
Kahortagga Kansarka
Inkastoo kansarka mararka qaar laga fogaado karin, haddana waxaa jira tallaabooyin yareyn kara halista:
Joojinta sigaarka iyo khamriga
Cunista cunto caafimaad leh
Jimicsi joogto ah
Baaritaan caafimaad oo joogto ah
Talaalada sida HPV iyo Hepatitis B
Gabagabo:
Kansarka waa cudur dhibaato weyn ku haya bulshada, balse wacyigelin, baaritaan hore iyo daaweyn degdeg ah ayaa badbaadin kara nolosho badan. Waa muhiim in bulshada laga wacyigeliyo si ay u fahmaan halistiisa iyo sida looga hortegi karo.
Comments
Post a Comment